15 เทคนิค เปลี่ยนคุณเป็นคนไม่คิดมาก

คุณกำลังคิดมากอยู่หรือเปล่าครับ? หากคุณกำลังรู้สึกคิดมากกับบางอย่างอยู่ โปรดรู้ไว้ว่า คุณไม่ได้ตัวคนเดียวและไม่ใ่ชเรื่องผิดแปลกอะไรเลยครับ

ตอนนี้เรามีช่อง YouTube แล้ว! Podcast สำหรับคนรักหนังสือและการพัฒนาตัวเอง ใครสนใจ อย่าลืมไปติดตามกันได้นะครับ : )

ตอนนี้เรามีช่อง YouTube แล้ว! Podcast สำหรับคนรักหนังสือและการพัฒนาตัวเอง ถ้าเพื่อน ๆ กดติดตาม ผมจะรู้สึกดีมากครับ

การคิดมากเป็นเรื่องปกติอย่างหนึ่งของมนุษย์ เราทุกคนล้วนมีช่วงเวลาที่คิดมากอยู่เสมอตลอดเส้นทางของชีวิต

“ถ้าฉัน…. จะเกิดอะไรขึ้น เป็นสิ่งที่บรรพบุรุษเราถามตัวเองในหัวตลอดเวลา เพื่อปกป้องชีวิตตัวเองกับภัยอันตรายมากมายในป่า โดยเฉพาะเดี๋ยวถูกเสือจับกิน”

เช่นเดียวกับในยุคปัจจุบัน เมื่อต้องเผชิญกับการตัดสินใจครั้งสำคัญหรือปัญหาต่าง ๆ เรามักจะคิดและกังวลกับมัน “ถ้า….จะเกิดอะไรขึ้น”

สิ่งเหล่านี้คือธรรมชาติและเป็นกลไกที่เราพยายามควบคุมสถานการณ์และทำให้รู้สึกมั่นใจมากขึ้นว่าจะต้องทำยังไงต่อไป

แต่เรามักจะไม่หยุดแค่การใช้ความคิด เราเอาความคิดเหล่านั้นมาคิดซ้ำแล้ว ซ้ำเล่า จมอยู่กับความคิดนั้นจนทำให้เกิดความรู้สึกวิตกกังวล เครียด จนอาจถึงซึมเศร้าได้

ข่าวดี การคิดมากสามารถทำให้บรรเทาและแก้ให้หายได้ ถ้าเรารู้เทคนิค จำไว้ว่าคนเราทุกคนล้วนคิดมาก แต่คนที่สามารถรับมือกับมันได้ คือคนที่ได้ฝึกฝนและรู้วิธีรับมือกับมัน และเราทุก ๆ ก็ทำได้เช่นกัน 

ซึ่งวันนี้ผมจะมาแบ่งปัน 15 วิธีรับมือกับการคิดมาก ซึ่งได้รวบรวมจากบทความและหนังสือที่เชื่อถือได้ รวมถึงประสบการณ์ส่วนตัวด้วยครับ (ผมแต่ก่อนเป็นคนหนึ่งที่คิดมากมาก ๆ ครับ)

หวังว่าบทความนี้จะเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยเพื่อน ๆ ได้นะครับ 🙌

การคิดมากคืออะไร?

ก่อนอื่นเราต้องมาทำความรู้จักความคิดมากกันก่อน เพราะด่านแรกในการจะรับมือกับมัน เราต้องรู้จักมันก่อนครับ

นิยามของมันตรงไปตรงมา การคิดมากคือ “การคิดถึงบางสิ่งมากเกินไปหรือนานเกินไป” เป็นพฤติกรรมที่เราจมอยู่กับความคิดหรือสถานการณ์เดิม ๆ ซ้ำ ๆ จนถึงจุดที่มันขวางทางชีวิตของเรา ไม่ยอมให้เราได้ก้าวต่อไปได้ 

ลักษณะเด่นของมันคือ “การใช้ความคิดที่ไม่ได้สร้างผลลัพธ์อะไรเลย ล่องลอยวนไปวนมาอยู่แต่ในหัว”

โดยการคิดมากมักจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ การคิดถึงเรื่องในอดีตหรือการวิตกกังวลเรื่องในอนาคต

โดยสรุป การคิดมากคือ “การคิดที่ไม่ได้ทำให้ชีวิตเราดีขึ้น”

คุณกำลังคิดมากอยู่หรือเปล่า?

หลายคนอาจจะแยกไม่ออกว่าอะไรคือการคิดมาก ลองดูสัญญาณเหล่านี้ ซึ่งสามารถบ่งบอกได้ว่าเรามีแนวโน้มที่จะคิดมากหรือไม่

• จมอยู่กับเหตุการณ์หรือสถานการณ์ในอดีต
• หวนคิดถึงช่วงเวลาน่าอายในหัวซ้ำแล้วซ้ำเล่า
• ตอกย้ำความผิดพลาดในใจอยู่เสมอ
• เล่นบทสนทนาที่ไม่สบายใจในอดีตในหัวซ้ำ ๆ
• ยึดติดกับสิ่งที่ควบคุม เปลี่ยนแปลง หรือปรับปรุงไม่ได้
• ชอบนึกภาพสถานการณ์หรือผลลัพธ์ที่แย่ที่สุด
• ตั้งคำถามแต่ไม่ลงมือทำอะไรเลย
• มีปัญหานอนไม่ค่อยหลับ เพราะหัวไม่เคยหยุดคิด
• ชอบถามตัวเองบ่อย ๆ ว่า “จะเกิดอะไรขึ้นถ้า….”
• ชอบถามตัวเองบ่อย ๆ ว่า “ถ้าไม่ทำ…. คงจะดี”
• ใช้เวลานึกถึงคำพูดและตีความหมายว่าคนนั้นหมายถึงอะไรนะ เขาไม่ชอบเราหรือเปล่านะ 
• เมื่อมีคนพูดหรือทำในลักษณะที่ไม่ชอบเรา เราจะฉายภาพหรือคำพูดนั้นในใจซ้ำ ๆ 
• หลงลืมสิ่งรอบ ๆ ตัวไป เพราะมัวแต่จมปลักอยู่กับสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตหรือกังวลเกี่ยวกับสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต
• ไม่สามารถเอาก้อนความคิดที่กังวลออกจากหัวได้

ถ้าเกิดเรามีข้อไหนที่บ่งบอกว่ากำลังคิดมาก โปรดรู้ไว้ว่า ไม่มีอะไรผิดปกติ เป็นเรื่องธรรมดาของมนุษย์เรา

Jon Acuff นักเขียนชื่อดังเคยทำแบบสอบถามผู้คน 10,000 คนว่าพวกเขาคิดมากไหม สิ่งที่เขาได้คำตอบคือ 99.5% ตอบว่าใช่

พวกเราส่วนใหญ่เป็นคนคิดมาก ซึ่งการคิดมากหรือหมกมุ่นอยู่กับสิ่งที่เรากังวลเป็นสัญญาณว่าเรารู้กำลังรู้สึกกลัวและไม่แน่ใจ สมองของเรากำลังพยายามหาทางแก้ไขอยู่

15 เทคนิครับมือกับการคิดมาก

ก่อนที่จะรู้วิธีการรับมือกับการคิดมาก เราต้องตระหนักถึงมันเมื่อมันเกิดขึ้นก่อน เปรียบเสมือนเป็นประตูบานแรกที่ต้องเปิดก่อนจะใช้เทคนิคอื่น ๆ 

“การตระหนักรู้เป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง”

เมื่อใดก็ตามที่เริ่มรู้สึกสงสัย วิตกกังวล หรือเครียด ให้ตระหนักรู้ความคิดเหล่านั้น แล้วบอกตัวเองว่า “เรากำลังคิดมากอยู่” 

วิธีนี้อาจฟังดูง่าย แต่ทำไม่ง่ายเลย ดังนั้น ผมจึงแนะนำว่า ให้ลองให้เครื่องยึดบางอย่างเป็นตัวแทนของการตระหนักรู้ เช่น เทคนิคการใช้หนังยางรัดไว้ข้อมือ ถ้าตอนไหนเริ่มรู้สึกว่าคิดมากแล้ว ให้ดีดหนังยางนั้น 1 ครั้งหรือถ้าตอนไหนเริ่มรู้สึกว่าคิดมากแล้ว ให้ขีด 1 ขีดลงในสมุดบันทึกไว้ ถ้าคิดมากอีก ก็ขีดเพิ่มไปเรื่อย ๆ

การทำเช่นนี้จะเป็นเหมือนไปขัดจังหวะของพฤติกรรมคิดมากของเรา ซึ่งพอทำบ่อย ๆ มันก็จะกลายเป็นนิสัย เมื่อนั้นเราจะตระหนักรู้อัตโนมัติ โดยไม่ต้องพึ่งเครื่องมืออะไรเลย

วิธีนี้ผมใช้กับตัวเอง ซึ่งได้ผล ไม่ใช่แค่รับมือกับการคิดมากได้ดีขึ้น แต่กับเรื่องอื่น ๆ ด้วย

หนึ่งในคำสอนของนักปรัชญาลัทธิสโตอิกที่ผมยึดถือมาโดยตลอดคือ “สนใจในสิ่งที่ควบคุมได้ นี่คืออำนาจของเรา และปล่อยวางทิ้งที่ควบคุมไม่ได้”

นี่คือความจริงที่สุดและเป็นสิ่งที่เราควรยอมรับว่า “เราไม่สามารถควบคุมทุกสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตได้”

เมื่อเราเริ่มคิดมาก ให้ยอมรับว่าเรากำลังคิดมากอยู่จากนั้นให้ถอยออกมาแล้วถามตัวเองว่า “สิ่งที่กำลังคิดอยู่ในหัวนี้ มีอะไรบ้างที่ควบคุมได้และอะไรที่อยู่เหนือการควบคุมของเรา”

หลังจากนั้นจดลงกระดาษ

สิ่งที่ควบคุมได้ คือ ….

สิ่งที่ควบคุมไม่ได้ คือ ….

เมื่อเขียนเสร็จ ให้ขีดฆ่าตัวสิ่งที่ควบคุมไม่ได้ทิ้งไป แล้วหันมาใส่ใจกับสิ่งที่ควบคุมได้

ตัวอย่างเช่น

• เมื่อคิดมากเกี่ยวกับพายุ บอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถป้องกันไม่ให้พายุมาได้ แต่เราสามารถเตรียมพร้อมรับมือได้”
• เมื่อมีคนทำตัวไม่ดีกับเรา ทำให้เราคิดมาก บอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมคนอื่นที่มีต่อเราได้ แต่เราควบคุมได้ว่าจะตอบสนองยังไง”
• เมื่อผลลัพธ์ไม่ดีเกิดขึ้น บอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถควบคุมผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นในชีวิตได้ แต่เราเลือกวิธีการตอบสนองกับสิ่งเหล่านั้นได้”
• เมื่อเราเครียด บอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถบังคับให้ตัวเองไม่เครียดได้ แต่เราเลือกว่าจะรับมือกับมันได้”
• เมื่อเราคิดมากเกี่ยวกับอดีต บอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถเปลี่ยนอดีตได้ แต่เราเลือกที่จะมองเป็นบทเรียนเพื่อให้ก้าวต่อได้ดียิ่งขึ้นได้”
• เมื่อเราคิดมากเกี่ยวกับอนาคต บอกตัวเองว่า “เราไม่สามารถไปคาดการณ์อนาคตได้ แต่เราเลือกที่จะทำปัจจุบันให้ดีที่สุดได้”

เรียนรู้จะปล่อยวางเรื่องที่ควบคุมไม่ได้ แล้วทุ่มพลังและเวลาไปที่สิ่งที่เราสามารถควบคุมได้ จะดีกว่านะครับ

สิ่งที่เราพูดซ้ำ ๆ กับตัวเอง และวิธีที่เราอธิบายตัวเองเมื่อเผชิญกับเหตุการณ์ต่าง ๆ จะเป็นสิ่งที่เราเชื่อและเราก็จะกลายเป็นสิ่งนั้น

คำถามคือ เรื่องราวที่เราบอกตัวเองนั้นส่งเสริมให้เราดีขึ้นหรือรั้งให้เราแย่ลงกว่าเดิม?

หากเราบอกตัวเองตลอดเวลาว่า “ฉันเป็นคนคิดมาก” ขอให้นับตั้งแต่อ่นี้ ให้หยุด เพราะมันจะทำให้เราหมดพลัง

ให้เปลี่ยนเป็นบอกตัวเองอย่างนี้แทน “ฉันควบคุมอารมณ์ตัวเองได้” “ฉันมีอำนาจที่จะเลือกได้ว่าจะตอบสนองสิ่งนี้อย่างไร” “ฉันจะไม่ทำร้ายตัวเอง”

ประโยคเหล่านี้จะเพิ่มพลัง ดึงพลังของเรากลับคืนมา

พร้อมเล่าเรื่องราวใหม่ให้ตัวเองหรือยังครับ?

“คนเรามักทุกข์เพราะจินตนาการมากกว่าในความเป็นจริง” นี่คือพูดของนักปราชญ์ลัทธิสโตอิก สะท้อนให้เห็นว่าเรามักกลัวเกินความเป็นจริง ถ้าเราสังเกต เราจะพบว่าสิ่งที่เรากลัวนั้นแทบจะไม่เคยเกิดขึ้นจริงเลย 

ความกลัวมักเกิดจากจินตนาการว่า “สิ่งเลวร้าย อาจจะเกิดขึ้น…” ซึ่งเป็นส่วนที่ทำให้เราคิดมาก เช่น เรากลัวสิ่งที่คนอื่นคิดกับเรา เรากลัวที่จะทำผิดพลาด เรากลัวว่าจะไม่ดีพอสำหรับใครสักคน เรากลัวที่จะไม่ประสบความสำเร็จ 

“รากเหง้าของการคิดมากล้วนมาจากความกลัว”

วิธีเอาชนะความกลัวที่ดีที่สุดคือ การเผชิญหน้ากับมัน ดังที่นโปเลียน ฮิลล์ นักเขียนผู้ยิ่งใหญ่ Think and Grow Rich เขียนไว้ว่า “ความกลัวสามารถรักษาให้หายขาดด้วยการแสดงความกล้าหาญซ้ำ ๆ”

เราต้องกล้าหาญที่จะเผชิญหน้ากับมันด้วยการตั้งคำถามนี้  “ถ้าเกิดสิ่งนี้ขึ้น จะมีอะไรเลวร้ายไปกว่านี้อีกไหม?” 

สิ่งนี้จะช่วยเราได้ยังไง จำไว้ว่า ความกลัวเกิดจากเรารู้สึกมีความเสี่ยง ความไม่แน่นอน แต่ถ้าเรารู้ชัดว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้างแล้ว แล้วหาวิธีรับมือหรือเตรียมใจไว้ ความกลัวจะหดลงในทันที

ซึ่งเมื่อความกลัวลดน้อยลง ความคิดมากของเราก็จะลดน้อยลงตามไปด้วย

ถ้ากำลังคิดมากอยู่ หยิบปากกาออกมา เขียนสิ่งที่กลัวออกจากหัวลงกระดาษ แล้วเขียนวิธีรับมือกับหรือแก้ไขมัน แล้วเราจะพบว่า เราคิดมากน้อยลงในทันที

เวลาเรากำลังคิดมาก ลองใช้เทคนิคการเปลี่ยนกรอบเวลา 10/10/10  โดยการถามตัวเองว่า “เรื่องนี้อีก 10 วันข้างหน้าจะยังมีความสำคัญไหม?”

เมื่อได้คำตอบแล้ว ให้ถามอีกครั้งว่า “แล้วเรื่องนี้อีก 10 เดือนข้างหน้าจะยังมีความสำคัญไหม?” 

เมื่อได้คำตอบแล้ว ให้ถามอีกครั้งว่า “แล้วเรื่องนี้อีก 10 ปีข้างหน้าจะยังมีความสำคัญไหม?”

ถ้าได้คำตอบว่า ไม่สำคัญ อย่าเสียเวลากับมันเกิน 10 นาที

การมองภาพถึงอนาคต ยิ่งไกล เราก็จะยิ่งพบว่าสิ่งที่เรากำลังคิดมากอยู่นั้นเป็นเรื่องเล็กจิ๋วเลย เมื่อเทียบกับทั้งชีวิตของเรา

วิธีนี้ผมใช้มาโดยตลอด และมันได้ผลดีมาก ๆ ด้วยครับ

เวลาเราคิดมากส่วนใหญ่มักจะเป็นเวลาที่เรามุ่งความใส่ใจไปที่เรื่องราวในอดีต เมื่อเราคิดเช่นนั้น แสดงว่าเรากำลังใช้พลังงานไปกับ “ถ้า….” และ “ควร….”  แต่สิ่งเหล่านี้กำลังดึงพลังของเราออกจากช่วงเวลาปัจจุบัน

เราต้องฝึกที่จะตระหนักว่าอดีตก็คืออดีต เราไม่สามารถเปลี่ยนแปลงมันได้แล้ว มันไปจบแล้ว สิ่งที่ดีที่สุดที่เราทำกับมันได้คือ เปลี่ยนประสบการณ์นั้นให้เป็นบทเรียน นี่คือวิธีที่ดีที่สุดในการมองอดีต

การปล่อยวางอดีตหมายความว่าเรามองมันด้วยสายตาที่เสาะหาบทเรียน แล้วไม่ยอมอดีตนั้นมาควบคุมหรือกำหนดชีวิตเราในปัจจุบัน

จงปล่อยวางอดีต ให้อภัยตัวเองโดยไม่มีข้อแม้ แล้วหันมาทำวันนี้ให้ดีที่สุด นี่คือของขวัญที่ดีที่สุดที่เราจะให้กับตัวเองได้

คำคมสร้างแรงบันดาลใจเกี่ยวกับการคิดมาก

1. “การคิดมากหรือที่รู้จักกันเป็นอย่างดีว่าเป็นการสร้างปัญหาที่ไม่เคยมีมาก่อน” ―  David Sikhosana

2. “ยิ่งคิดมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งไม่เข้าใจมากเท่านั้น” ―  Habeeb Akande

3. “จงใช้เวลา 80% ของคุณโดยมุ่งเน้นไปที่โอกาสของวันพรุ่งนี้มากกว่าปัญหาของเมื่อวาน” ― Brian Tracy

4. “พ่อของผมสอนว่าอย่าคิดมากเลยลูก มันไม่มีอะไรสมบูรณ์แบบไปเสียหมดหรอก ดังนั้นแค่เดินหน้าต่อไปและทำให้ดีที่สุด” ― Scott Eastwood

5. “ถ้าคุณต้องการเอาชนะความวิตกกังวลของชีวิต จงอยู่กับปัจจุบัน อยู่กับลมหายใจ” ― Amit Ray

6. “ความกังวลมากมายสามารถบรรเทาได้ด้วยการตระหนักถึงความไม่สำคัญของเรื่องที่ทำให้เกิดความวิตกกังวล” ― Bertrand Russell

7. “ความวิตกกังวลของเราไม่ได้มาจากการคิดถึงอนาคต แต่เกิดจากการต้องการควบคุมมัน” ― Kahlil Gibran

8. “เมื่อคุณเริ่มกังวล จงไปหาอะไรทำ… ความกังวลนั้นไร้ประโยชน์โดยสิ้นเชิง เพราะมันไม่สามารถแก้ปัญหาของคุณได้หรอกค่ะ” ― Joyce Meyer

9. “คิดให้น้อยลง แต่ใช้ชีวิตให้มากขึ้น” ― S.R. Crawford

10. จงหยุดคิด ก็จบปัญหา ― Lao Tzu

บทสรุป

การคิดมากเป็นธรรมชาติที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน เพราะเราเป็นมนุษย์ ซึ่งมนุษย์ไม่สมบูรณ์แบบ เราต่างมีข้อบกพร่องกันทั้งนั้น

เราสามารถหลุดพ้นจากการคิดมากได้ ถ้าเรามีเครื่องมือที่ดีในการจัดการมัน ซึ่งทั้ง 15 เทคนิคนี้จะสามารถช่วยเราได้ ลองนำไปปรับใช้กับตัวเอง และที่สำคัญมันไม่สามารถหายได้ในทันที เราต้องฝึกฝน ให้เวลาตัวเองสักหน่อย

และจำไว้เสมอว่าชีวิตขึ้นอยู่กับเรา เราคือผู้กำหนดสิ่งต่าง ๆ ได้ว่าเราจะตอบสนองต่อสิ่งเหล่านั้นอย่างไร เราเลือกได้ จงเลือกสิ่งที่ทำให้ตัวเองมีความสุข

มอบของขวัญให้ตัวเองด้วยการทำให้ตัวเองมีความสุขเถอะครับ

หวังว่าบทความนี้จะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยคุณได้นะครับ 💪